شاید اگر همین امروز هم اقدام شود دیراست، شاید باید یکی پیدا شود ضرب‌الاجل بدهد؛ چند روزه یا چند ماهه؛ دستور صریح بدهد برای برخورد و قلع و قمع ساخت‌وسازهای بی‌قواره و بی‌ضابطه و زشت اطراف حرم، مثل ضرب‌الاجلی که برای قلع‌وقمع حریم دریا داده شد، مثل دستوری که برای پیگیری و تخریب ساخت‌وسازهای جنگلی در شمال کشور داده شده است. خیابان به خیابان و کوچه به کوچه اطراف حرم را که قدم بگذاری ساخت‌وسازهای بدون قاعده و منطقی را می‌بینی که حالا بلندتر از گنبد منور رضوی برافراشته شده و منظر گنبد نورانی را مخدوش کرده است.
به نظر می‌رسد تنها خروجی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده اطراف حرم که از سال‌ها پیش با طرحی موسوم به طاش آغاز شد، بالا رفتن ساختمان‌های اقامتی مسکونی و البته تجاری با تنوعی از معماری و نورپردازی است که نه تنها بافت تاریخی اطراف حرم را نابود کرده بلکه بافت اجتماعی، فرهنگی و حتی زندگی اطراف حرم را نشانه رفته است.
در این بین و با وجود مخالفت‌های بسیار از سوی کارشناسان و فعالان اجتماعی؛ ساخت ساختمان‌های بلند، برج‌های تجاری، هتل‌های چند ستاره و بازارهای مجلل با خرید و تخریب خانه بسیاری از اهالی قدیمی و بومی بافت پیرامون حرم مطهر برای ادامه طرح‌های توسعه اطراف حرم با سرعت زیاد در حال اجراست.
نکته قابل تأمل و فاجعه‌بار ماجرا جایی است که می‌شنویم ۱۴۷پروژه بزرگ با تعداد طبقات بالا مجوز ساخت دارند؛ البته هنوز ساخت بسیاری از آن‌ها آغاز نشده و اگر دست روی دست گذاشته شود و این پروژه‌ها هم ساخته شوند باید شاهد فاجعه‌ای بزرگ‌تر از چیزی که هست در اطراف حرم مطهر باشیم و منتظر بمانیم و ببینیم صاحبان زر و زور و قدرت چه بلایی بر سر منظر حرم رضوی خواهند آورد.
پروژه‌های تثبیت شده
معاون شهرسازی شهرداری منطقه ثامن درخصوص ۱۴۷پروژه متوقف شده با تأکید بر اینکه برخی از این پروژه‌ها از بحث پروژه حقوق مکتسبه خارج و توافق شده پروژه خود را با همان پروانه‌ای که دارند یعنی براساس همان مجوزهای ابلاغی در کمیسیون ماده ۵ و طرح طاش (طرح تفصیلی گذشته) ادامه دهند، افزود:۱۰ پروژه از این ۱۴۷پروژه نیمه‌ساخت متوقف شده بودند که چون گودبرداری و اسکلت‌گذاری‌هایشان انجام شده قابلیت تغییر در آن‌ها وجود ندارد و به عنوان پروژه‌های تثبیت شده قلمداد می‌شوند و با همان مجوزهای قبلی به کار خود ادامه خواهند داد.
خسرو خالقی در گفت‌وگو با قدس با اشاره به اینکه از بقیه پروژه‌ها با ۱۹ طرح توافق و منجر به صورت جلسه شد، افزود: اما از این ۱۹ پروژه هم تنها پنج مورد ثبت سیستمی را در شهرداری انجام داده‌اند تا پس از توافق با کارگروه حقوق مکتسبه پروانه آن‌ها صادر شود و ساخت خود را ادامه دهند.
وی همچنین با بیان اینکه برای بقیه پروژه‌ها هنوزهیچ تصمیم‌گیری نشده و شرایط جدید طرح‌های حریم رضوی را قبول نکرده و درحال رایزنی و مذاکره‌اند، عنوان کرد: پروژه‌های باقیمانده هنوز بلاتکلیف‌اند و نتیجه به تصمیمات آینده کارگروه بستگی دارد؛ چراکه برخی از آن‌ها در حال مذاکره هستند تا شاید از مقام‌های قضایی مجوز ساخت بگیرند.
محدودیت ارتفاعی وجود ندارد!
وی پروانه ساخت این پروژه‌ها را با تعداد طبقات ۷ تا ۹ متغییرعنوان کرد و افزود: همه این پروژه‌ها بر اساس همان کارگروه حقوق مکتسبه تعیین تکلیف و درحال ساخت هستند و کارگروه همچنان در حال مذاکره با بقیه پروژه‌هایی است که تقریباً بیشترین انعطاف و بیشترین نزدیکی را با طرح حریم رضوی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه براساس کارگروه حقوق مکتسبه، این ساخت‌وسازها بر اساس طرح حریم منظری در سه سطح یا رینگ انجام می‌شود، اظهار کرد: سطح یک مربوط به خاص میراث است و باید استعلام از میراث انجام شود و در سطح دو ۵/۱۶متر حداکثر ارتفاع مجاز برای ساخت است، اما برای سطح سه هیچ محدودیت ارتفاعی وجود ندارد.
وی تأکید کرد: این موضوع کاملاً در طرح منظری حریم رضوی دیده و رعایت شده است، یعنی تمام ضوابطی که در طرح حریم رضوی هست بر اساس همین رینگ‌بندی انجام خواهد شد.
وی سرمایه‌گذاران پروژه‌ها در منطقه ثامن را از جنس دولتی و غیردولتی عنوان و اظهار کرد: اغلب پروژه‌ها به صورت سرمایه‌گذاری مشارکتی مردمی هستند؛ هم پروژه‌های دولتی و هم پروژه‌های غیردولتی، در واقع بیشتر این پروژه‌ها را می‌توان پروژه‌های اقتصادی و اقامتی تجاری تلقی کرد.
وی درخصوص تعیین تکلیف بلندمرتبه‌سازی‌هایی که انجام شده و دید منظری گنبد و بارگاه رضوی را مخدوش کرده و درحال بهره‌برداری‌اند با اشاره به اینکه هیچ برنامه‌ای برای آن‌ها وجود ندارد و آن‌ها به فعالیت خود ادامه خواهند داد و نمی‌توان برای آن‌ها کاری انجام داد، عنوان کرد: همین ۱۴۷پروژه ساخته نشده‌ای که بلاتکلیف هستند اگر بخواهند براساس طرح حریم رضوی اصلاح شوند و از طبقات آن‌ها کاسته شود و یا بعضاً به سطح اشتغال آن‌ها اضافه شود، باید چیزی در حدود ۹هزار میلیارد تومان به سرمایه‌گذار به نرخ روز برگردانده شود.
وی تأکید کرد: این مبلغ تنها برای پروژه‌هایی است که ساخته نشده، اما برای پروژه‌هایی که ساخته شده فکر نمی‌کنم بنا بر تخریب باشد؛ چراکه هیچ کسی با تخریب سرمایه موافق نیست؛ بنابراین آن‌ها به عنوان نقاط ثابت یا پروژه‌های تثبیت شده به فعالیت خود ادامه خواهند داد و هیچ راهکاری برای حذف آن‌ها وجود ندارد.
بیش از ۶ طبقه اجازه ساخت ندارد
درهمین خصوص معاون هماهنگی امورعمرانی استانداری در اظهارنظری گفته بود درباره ساختمان‌هایی که هنوز ساخته نشده‌اند باید طبق ضوابط جدید اقدام شود و طبق این ضوابط بیش ازپنج طبقه و دربعضی نقاط ۶طبقه اجازه ساخت‌وساز وجود ندارد.
خدایی تصریح می‌کند: درباره ساختمان‌هایی که ساخته شده اگر قرار بر تخریب طبقات اضافی باشد باید هزینه‌های مختلف آن تمهید شود اما تا این لحظه در این زمینه هیچ متولی نداریم و همین موضوع موجب تثبیت این ساختمان‌ها شده است.
وی می‌افزاید: وفق قوانین موجود، این ساختمان‌ها تا زمان تجدید بنا باقی می‌مانند ولی درباره ساختمان‌هایی که هنوز ساخته نشده‌اند باید طبق ضوابط جدید اقدام صورت گیرد و براساس این ضوابط بیش ازپنج طبقه و دربعضی نقاط ۶ طبقه اجازه ساخت‌وسازوجود ندارد، ضمن اینکه در مجاورت حرم اجازه ساخت صرفاً در حد سه طبقه خواهد بود. وی می‌گوید: منظر حرم مطهر رضوی قطعاً برای مشهد یک سرمایه است و در اینکه به مرور زمان این سرمایه دچار خدشه شده شکی نیست، اما به طور مسلم در گذشته درباره اینکه منظرحرم مطهر یک سرمایه است مفاهمه مشترکی بین متولیان امر شکل نگرفته بوده وگرنه این اتفاقات رخ نمی‌داد.
نظر شما